İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türkiye'de plastik geri dönüşümünün sağlığa zarar verdiğini ve izleme ve uygulamadaki gevşekliğin insan hakları açısından ciddi riskler doğurduğunu bildirdi.
Örgüt bugün, “Sanki Bizi Zehirliyorlar: Türkiye’de Plastik Geri Dönüşümünün Sağlık Üzerindeki Etkileri” başlıkla 89 sayfalık bir rapor yayınladı.
Raporda, Türkiye’de hükümetinin plastik geri dönüşümünün sağlık ve çevre üzerindeki etkilerini ele almakta etkisiz kalmasının, sağlık hakkı üzerindeki olumsuz sonuçları belgeleniyor.
Rapora göre, hükümet, geri dönüşüm tesislerinin sıkı bir şekilde ruhsatlandırılmasını, düzenli ve kapsamlı bir şekilde denetlenmesini ve iş sağlığı konusunda önlemler alınmasını öngören yasa ve yönetmeliklere uyulmasını zorlayıcı yaptırımlarla sağlamak konusunda yetersiz kalıyor, bu da söz konusu tesislerin sağlık ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini büyük ölçüde artırıyor. Bu ihlallerde Avrupa Birliği'nden yapılan plastik atık ithalatının da önemli bir payı var.
Rapora göre, geri dönüşüm faaliyetlerinden yayılan hava kirleticiler ve toksinler, başta çocuk işçiler olmak üzere geri dönüşüm tesislerinde çalışanları ve bu tesislerin yakınında yaşayan insanları etkiliyor.
"Daha fazla çaba..."
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Çevre ve İnsan Hakları Bölümü Gruber Araştırmacısı Krista Shennum, “Türkiye'de insanları ve çevreyi korumaya yönelik hukuki düzenlemeler var, ancak bu düzenlemelere uyulmasının zorlayıcı yaptırımlarla sağlanmaması insanların ciddi ve yaşam boyu sürecek sağlık sorunlarına yakalanma riskini artırıyor” dedi.
Shennum, "Türkiye hükümeti, insanları zehirli plastik geri dönüşümünün etkilerinden koruma yükümlülüğünü yerine getirmek için daha fazla çaba harcaması” gerektiğini ifade etti.
Örgütün rapor için görüştüğü çöp dönüşüm tesislerinde çalışanların beşi çocuk yaştaydı ve dördü de çocuk yaşta çalışmaya başlamıştı.
Geri dönüşüm tesislerinde çalışanlarla, bu tesislerin yakınlarında yaşayan insanlar solunum sorunlarından, şiddetli baş ağrılarından ve cilt rahatsızlıkları yaşıyor. Bu kişilerin koruyucu ekipmanları yok ve meslek hastalıklarına karşı sağlık hizmetlerine erişemiyorlar.
2020 ve 2021 yıllarında AB'nin plastik atık ihracatının neredeyse yarısını alan Türkiye, Avrupa’ya coğrafi yakınlığı, Avrupa Birliği ile güçlü ticari ilişkileri bulunması ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü üyesi olması nedeniyle, AB'nin plastik atıkları için birincil varış noktası haline geldi.
En korumasız kesimlerden...
Plastik geri dönüşüm tesislerinde çalışanların çoğu, çocuklar, mülteciler ve kayıt dışı göçmenler başta olmak üzere, Türkiye'deki en korumasız kesimlerden geliyor.
Kirlilik ve toksinlere maruz kalmak, çocukların sağlığı için özellikle zararlı ve çocukların tehlikeli koşullarda çalıştırılması Türkiye’de kanunen yasak olmasına Türkiye’deki plastik geri dönüşüm tesislerinde çocukların çalıştırıldığı belirlendi.
Çevre koşullarının yetkili makamlar ile işverenler tarafından izlenmesi ve bu koşullarla ilgili bilgilerin paylaşılması Türkiye’de yasal bir zorunluluk olmasına rağmen, geri dönüşüm tesislerinde çalışan işçilerin ve bu tesislerinin yakınlarında yaşayanların, çevrelerindeki toksin seviyeleri, bu toksinlere maruz kalmaktan kaynaklanan riskler veya bu risklerin nasıl en aza indirilebileceği gibi temel konularda bilgilendirilmedikleri belirlendi.
Raporda, AB üyeleri başta olmak üzere, plastik atık ihraç eden tüm ülkeler, plastik atıklarını çevre ve iş gücü yönetmeliklerinin hükümetler tarafından zayıf veya yetersiz uygulandığı ülkelere göndermek yerine, bunlarla kendi ülkeleri içinde daha etkin bir şekilde baş etmenin yollarını bulması gerektiği belirtildi.
Ayrıca Türk hükümetinin, Temmuz 2021'de uygulamaya koyduğu, ancak kısa süre içinde kaldırdığı geri dönüşüm amacıyla plastik ithal edilmesine yönelik yasağı yeniden yürürlüğe koyması gerektiği kaydedildi.
Kaynak: Ajans Bizim
