Başlık 2: Biraz da Nesimi
Susmak Yerine Fikirlerini Yaymayı Tercih Ettiği İçin Derisi Yüzülerek Öldürülen Divan Şairi
'Bende sığar iki cihân ben bu cihâna sığmazam
Cevher-i lâmekân benim kevn ü mekâna sığmazam'
Nesîmî, gerçek doğum tarihi tam olarak bilinemese de, 14. yüzyılın ikinci yarısı ve 15. yüzyılın ilk yarısında yaşamış Divan edebiyatı şairi.
Yaşadığı dönemde Azerbaycan’da oldukça yaygınlaşan Hurufîlik hareketinin kurucusu, Nesîmî'nin hocası Naimi olduğundan, o da bu görüşü öğrenmiş ve kabul etmiş.
Şiirlerinde de herkesin aksine coşkun ve korkusuz bir dil kullanmış, Hurufîlik hareketinin de etkisiyle dar görüşlü, yanıltıcı dini düşünüşle mücadele ediyordu.
Hurufîlik tarikatı daha çok mistik ve felsefi bir akım gibi düşünülebilir. Nesîmî'yi idama götüren düşüncelerinin temeli de bu tarikatta atılmış.
Onlara göre Allah’ın zuhur ettiği yer insanın yüzü, yani bir nevi insan yüzü Allah’ın aynasıymış. Ayrıca düşüncelerini harflerle sistemleştirip her bir organı 32 harfle sembolize ediyorlarmış.
Bu fikirlerin üzerine, Halep ulemâsı onun ulûhiyyet iddia ettiğini, görüşlerinin İslâm’a aykırı olduğunu ileri sürerek öldürülmesi için fetva vermiş.
Ancak Nesîmî ölmeyi susmaya tercih ettiğinden bu kararın ardından bile geri adım atmamış.
Bunun üzerine halkın önünde derisi yüzülerek idam edilmiş.
Ölümüyle ilgili de pek çok rivayet var. Örneğin derisinin yüzülmesi sırasında dönemin müftüsü “Bu öyle bir kâfirdir ki kazara pis kanı insanın bir uzvuna temas etse orasını kesmek lâzım gelir.” diyerek onu lanetlemiş. Ancak kan kendi parmağına sıçradığında, halktan bir kişinin parmağını kesmesini söylemesi üzerine yıkamakla yetinmiş.
Bunun üzerine de Nesîmî şu beyiti söylemiş:
‘‘Zahida bir parmağın kessen dönüp haktan kaçar
Gör bu miskin aşığı serpa sayarlar ağlamaz”
Bir başka rivayete göre ise, Nesîmî derisinin yüzülmesinin ardından bir örtü gibi sırtına aldığı derisiyle yürüyerek gitmiş.
Kimse nereye gittiğini bilmese de, Halep’in 12 kapısında bekleyen kapıcıların her biri kendi bulundukları kapıdan çıktığını iddia etmişler. Bu yüzden de Nesîmî'nin 12 kapıdan aynı anda çıkıp sırlara karıştığı rivayet edilir.
A. Bahattin YETİŞ
Kaynak:https://onedio.com/haber/susmak-yerine-fikirlerini-yaymayi-tercih-ettigi-icin-derisi-yuzulerek-oldurulen-divan-sairi-nesimi-946187