Başlık 2: Biraz da Hallacı Mansur
Hallacı Mansur 878 yılında, İran'ın Fars eyaletinde doğdu. Tasavvufun öncü isimlerinden biridir. En-el Hak sözüyle tasavvufta ve divan edebiyatında Vahdet-i Vücut kavramının ortaya çıkmasını sağlamıştır. [1]
Bağdat’ta başı dertten kurtulmayan Hallacı Mansur Halife Muktedir ’in veziri Hamid’le arası açılır. Vezirin şikâyeti üzerine hapse atıldı, hesaba çekilir ve nihayet 922 yılında Bağdat’ta idam edilir.
İdam edilmeden önce darağacına yaklaşırken ağaçta asılı ipi ve çiviyi görünce gözlerinden yaş gelinceye kadar güldüğü rivayet edilir. İdam esnasında kalabalığın içinde talebesi Ebu Bekir Şiblî’yi görür ve ona:
-Seccaden var mı? Diye sorar. Şiblî
-Evet, cevabını verir, seccadeyi alıp yere serer ve iki rekât namaz kılar ilk rekâtta Fatiha’dan sonra: “An dolsun ki, biz sizi biraz korku, biraz açlık ve biraz da mallardan ve mahsullerden yana eksiltmeyle imtihan edeceğiz. Ey Peygamber; sabredenleri müjdele!” (el-Bakara, 2/115) ayetini okur. İkinci rekâtta: “Her nefis ölümü tadacaktır: Sizi bir hayır ile de şer ile de imtihan ediyoruz. En son bize döndürüleceksiniz” (el-Enbiya, 21/35) ayetini okur. Sonra şu duayı okur: “Ya Rabbi, senin kulların sana olan yakınlıklarından ve dinlerine olan bağlılıklarından beni öldürmek için toplandılar. Onları affet! Çünkü sen, bana gösterdiğin sırları onlara da göstermiş olsaydın hakkımda böyle düşünmeyeceklerdi. Şayet onlardan gizlediğin şeyleri benden de gizlemiş olsaydın, ben böyle sözler söylemeyecektim.”[2]
Hallacı Mansur hâlini mana âleminde seyredenlerden nakledilir ki, onu darağacında astıkları vakit iblis yanına geldi ve:
“–Bir «ene» sen dedin, bir «ene» de ben dedim. Nasıl oluyor da bu yüzden senin üzerine rahmet, benim üzerime ise lânet yağıyor!” diye sordu.
Hallacı Mansur iblise şöyle cevap verdi:
“–Sen, «ene» demekle kendini Âdem’den üstün görmüş, kibrini ortaya koymuştun. Ben ise «Ene’l-Hak» diyerek kendimi Hak’ta ifna ettim. Benliği ortaya koymak olan kibir, Cehennem alâmetidir. Benliği ortadan kaldırmak, yâni Hak’ta fâni olmak ise «hiçliğin ifadesidir. Bu sebepten bana rahmet, sana ise lânet ve zillet indi.”[3]
Hallacı Mansur’un Güzel Sözleri
-Darağacı, erenlerin miracıdır.
-Hakka olan aşk, hakka götürür, Bir’e olan aşk, Bir’e götürür!
-O’na döneceğini inanman için, ‘O’ndan olduğunu kabul etmen gerek!
-Allah’ım! İnsanlar seni verdiğin nimetler yüzünden severler; bense seni verdiğin belalar yüzünden severim.
-İnsan bir kâinattır ancak kâinat da insandır. Tek tek bakarsan çok görürsün, bütün bakarsan tek görürsün.[4]
A. Bahattin YETİŞ
[1] https://www.milliyet.com.tr/egitim/hallaci-mansur-kimdir-hallaci-mansurun-en-bilinen-sozleri-6409772
[2] https://www.islamveihsan.com/hallac-i-mansur-ks-kimdir---hallac-i-mansurun-ks-hayati.html
[3] https://www.islamveihsan.com/hallac-i-mansur-neden-idam-edildi.html
[4] https://www.pekguzelsozler.com/hallaci-mansur-sozleri